تفاوت صفحه برش و صفحه ساب در چیست؟

امروزه استفاده از ابزار‌ها در فعالیت‌های صنعتی گسترش یافته است. این ابزارآلات در فعالیت‌هایی مانند جوشکاری، ساختمان‌سازی، نجاری و … استفاده می‌شوند. از جمله پر‌مصرف‌ترین آن‌ها می‌توان فرز‌ها و مینی‌فرز‌ها را نام برد. هنگام استفاده از سنگ‌فرز یکی از مهم‌ترین قسمت‌ها انتخاب نوع دیسک و قطعات جانبی آن است. طراحی صفحه سنگ برش (Cutting Disc) و صفحه ساب هر دو برای استفاده در سنگ‌فرز است اما نتایج متفاوتی دارند. دیسک یا صفحه سنگ برای برش‌دادن مصالح سخت و ضخیم استفاده می‌شود. این دیسک‌ها مسطح و گرد هستند. کاربرد این دیسک‌ها در برش، سمباده‌کردن چوب، بتن، سنگ و انواع فلزات است. بنابراین، در این پژوهش سعی شده است که انواع، تفاوت‌ها و ویژگی‌های این قطعات بررسی شود.

انواع صفحه سنگ

به‌صورت کلی می‌توان صفحه سنگ‌ها را به دو دسته کلی تقسیم کرد:

• صفحات برش: از این صفحات برای برش‌دادن و شکل‌دادن به مواد فولادی استفاده می‌شود. صفحه برش آهن، پرکاربرد‌ترین ابزار‌های صنعتی است.
• صفحات ساب: از این صفحات برای پرداخت و تغییر‌شکل ظاهری مواد‌های مختلف استفاده می‌شود. این صفحات ساب به دو دسته تقسیم می‌شوند:
  • صفحات ساب دستی: برای استفاده در آهنگری هستند و برای برش‌دادن مواد فولادی و غیر فولادی استفاده می‌شوند.
  • صفحات ساب ماشینی: نسبت به صفحات ساب دستی دارای ضخامت بیشتری هستند و برای ابزار‌های ماشین‌کاری، قیچی‌های برش صنعتی و … استفاده می‌شوند.

کاربرد صفحه سنگ

دیسک‌های برش و ساب طراحی متفاوت و کاربرد‌های متفاوتی دارند. شناخت کاربرد هر یک از صفحات سنگ به اپراتور کمک می‌کند صفحات را به‌صورت اشتباهی به کار نبرد و همچنین به صفحات آسیب نزند. تقسیم‌بندی این دیسک‌های برش و ساب به جهت برش قطعات با جنس‌های مختلف است که عبارتند از:

• دیسک استیل‌‌بر: کمترین ضخامت را در بین تمام صفحات برش دارند. برای برش و لایه‌برداری از انواع فولاد سخت نظیر استیل استفاده می‌شود. نشانه مهم بعدی، صاف‌بودن کل صفحه برش است.
• دیسک آهن‌بر: برای برش انواع لوله و پروفیل‌های آهنی با ضخامت مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع دیسک در قطر‌های 115، 180، 210 و 230 تولید می‌شوند و ضخامت آن‌ها حدود 1 تا 3 میلی‌متر است.
• دیسک ساب و پرداخت: مناسب برای پلیسه‌گیری و صاف‌کردن محل برش است.
• دیسک برش پروفیل: این نوع دیسک بر روی دستگاه‌های مخصوص برش پروفیل نصب شده و برای برش انواع لوله، قوطی و پروفیل‌های ساختمانی کارایی دارد.
• دیسک برش سنگ: همانند صفحات آهن‌بر هستند. این نوع دیسک در قطر‌های 115، 180، 210 و 230 تولید می‌شوند و ضخامت آن‌ها حدود 5/1 تا 5/2 میلی‌متر است.
• دیسک برش سرامیک: این صفحات به صورت سایشی عملیات برشکاری را انجام می‌دهند. پرکابردترین قطر صفحه‌های سرامیک 115-180 و 230 میلی‌متر است.
• صفحات سنباده: این نوع صفحات می‌توانند بر روی انواع فرز و مینی‌فرز نصب شوند و عملیات لایه‌برداری و سنباده‌کاری را انجام دهند. نوع سنباده‌کاری این دیسک‌ها توسط زبری و نرمی آن‌ها مشخص می‌‌شود.
• مینی‌فلاپ: این نوع صفحات مانند صفحات سنباده می‌توانند بر روی انواع فرز و مینی‌فرز نصب شوند. مینی‌فلاپ‌ از چندین سنباده که به صورت مورب بر روی یک‌دیگر قرار گرفته‌اند، تشکیل شده است. عملکرد سایشی و راحتی کار با مینی‌کلاپ‌ها موجب تفاوت آن‌ها با صفحات سنباده شده است.

لازمه انتخاب صحیح سنگ برش، شناخت تفاوت‌های آن‌ها است.

تفاوت صفحات سنگ برش و ساب

در این بخش به تفاوت‌های صفحات سنگ برش و ساب می‌پردازیم:

ضخامت: صفحه سنگ برش و ساب به لحاظ قطر یکسان هستند. مهم‌ترین تفاوت آن‌ها ضخامت است. صفحات سنگ برش از ضخامت کمتری نسبت به صفحات ساب برخوردار هستند. به‌طوری که می‌توان گفت ضخامت صفحات سنگ برش بین 1 تا 3 میلی‌متر است تا بتواند به آسانی از مواد عبور کند و آن‌ها را برش بزند. هر چه ضخامت صفحات سنگ کمتر باشد، نفوذ بیشتری دارد. این نکته باید در هنگام انتخاب صفحه برای مواد مختلف در نظر گرفته شود. ساب‌ها در ضخامت بیش‌ از 3 میلی‌متر تولید می‌شوند و اکثر اوقات ضخامت آن‌ها 6 میلی‌متر است. ساب‌ها همانند یک اره‌ای عمل می‌کنند که صد‌ها دانه‌ سایشی دارند. این دانه‌های سایشی روی سطح ساب به طور یکنواخت پخش شده‌اند که باعث می‌شوند سطح صاف بعد از عملیات ساب‌زنی ایجاد شود. علت ضخامت بیشتر این صفحات عدم نیاز آن‌ها به نفوذ در ماده است و علت دوم را می‌توان این‌گونه بیان کرد که مواد فیبری سطح آن عمر مفید بیشتری داشته باشد.

شکل ظاهری: لبه و مرکز دیسک‌های سنگ برش و ساب با یکدیگر متفاوت است. دیسک برشی لبه کاملا صاف و نازکی دارد که اصطلاحا به آن تخت گفته می‌شود. علت ظاهر تخت آن، افزایش توانایی نفوذ آن در مواد است. در لبه برخی از انواع صفحه سنگ برش ممکن است دندانه یا سگمنت وجود داشته باشد. بر خلاف صفحات سنگ برش، ساب‌ها در مرکز و لبه‌ها انحنا دارند. همچنین علاوه‌بر شکل تخت، انواع خمیده و کاسه‌ای آن‌ها نیز وجود دارد.

کاربرد: همان‌طور که پیش‌تر بیان شد، صفحات سنگ برش جهت برشکاری اجسام و مواد مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند و صفحات ساب وظیفه پرداخت و تغییر‌شکل ظاهری آن‌ها را بر عهده دارند.

زاویه دست اپراتور: زاویه دست اپراتور و صفحه روی قطعه در زمان استفاده از صفحه برش و صفحه ساب متفاوت است. باید توجه داشت که حین برشکاری زاویه دست 90 درجه باشد. همچنین لبه صفحه روی سطح نیز به طور کامل عمود قرار بگیرد. در طی عملیات ساب‌زنی نیز باید زاویه بین صفحه و سطح قطعه بین 15 تا 30 درجه باشد.

مواد تشکیل‌دهنده: بیشتر اوقات هر دو از جنس فیبر بوده و ظاهری شبیه به هم دارند اما مواد صنعتی متفاوتی برای ساخت هر‌کدام استفاده شده است. ترکیبات صفحه سنگ برش شامل چسب، رزین و دانه‌های سایشی که متمرکز‌تر از دانه‌های ساب‌ها هستند و سختی بیشتری دارند. صفحات سنگ برش می‌توانند از جنس سرامیک اکسید آلومین، اکسید آلومینیوم و زیرکونیوم، اکسید آلومینیوم و سیلیکون یون کاربید باشند. جنس آن‌ها بسته به نوع کاربرد آن‌ها است. تیغ برش اصطلاحی آشنا در این حوزه است که می‌توان گفت در این حالت جنس صفحه برش فیبری نبوده و از جنس فولاد آلیاژی است. در مورد جنس مواد تشکیل‌دهنده صفحات ساب می‌توان گفت از ترکیبات سیلیس، آلومینا و الماس ساخته می‌شوند. در این حالت صفحات می‌توانند پرداخت سطح را به راحتی انجام دهند و ساختار نرم‌تر و خورنده‌تری دارند.

سرعت چرخش: سرعت چرخش بر اساس استاندارد سایز قطر صفحه متغیر است. می‌توان گفت حداکثر سرعت چرخش در صفحه برش و ساب در قطر 115 میلی‌متر، 13300 دور در دقیقه و در قطر 180 میلی‌متر، 6500 تا 8500 دور بر دقیقه می‌باشد. این حداکثر سرعت چرخش با پارامترهایی مانند برند، کیفیت و جنس قطعه کار مورد استفاده تغییر خواهد کرد.

علائم درج شده بر روی صفحات: نوع صفحه سنگ و محدودیت‌های آن‌ها بر روی صفحات درج می‌شود. علائم خاصی برای مشخص‌کردن آن‌ها وجود دارد.

توانایی تحمل فشار: با توجه به ضخامت کمتر صفحات سنگ برش، شکننده‌تر بوده و توانایی تحمل فشار‌های بالا را ندارند. حتی می‌توان گفت دیسک‌های برشی نسبت به تغییرات فشار دست نیز حساس هستند و در سرعت‌های بالا ممکن است دچار مشکل شوند. اما صفحات ساب از ایمنی بیشتری برخوردار هستند و می‌توانند فشار بیشتری را تحمل کنند.

جدول زیر نحوه تشخیص صفحات سنگ برش و ساب را با توجه به تفاوت‌هایشان خلاصه می‌کند.

جدول مقایسه ویژگی‌های صفحات سنگ برش و ساب

علائم روی صفحات برش

جز اولین اقدامات کنترلی استفاده از صفحات برش، خواندن علائم چاپ‌شده روی آن‌ها است. موارد زیر بر روی تمام صفحات برش چاپ می‌شوند:

در ضمن ما در یک مقاله جدا توضیح کامل داده ایم که علائم روی صفحه برش چه معنایی دارد پیشنهاد میکنیم حتما از این مقاله نیز دیدن کنید.

نوع: صفحات برش باید سیستم استاندارد بریتانیا ( BS ISO 525 و BS EN 12413 ) هم‌خوانی داشته باشد.

اندازه: ابعاد صفحه برش با میلی‌متر مشخص می‌شود. این اعداد به‌ترتیب نشان‌دهنده قطر × ضخامت × اندازه سوراخ صفحه است.

مشخصات: مشخصات صفحه برش به‌صورت مجموعه از اعداد و حروف مشخص می‌شود که نشان‌دهنده نوع ماده ساینده، شماره دانه‌بندی، درجه، ساختار و نوع اتصال است. این محدوده علامت‌گذاری به نوع محصول و شرکت تولید‌کننده آن بستگی دارد.

حداثکر سرعت عملیاتی:

• برای صفحات برش با قطر بیشتر از 80 میلی‌متر:
• 1. 1. سرعت محیط سطحی (متر بر ثانیه)
     2. سرعت چرخش (دور در دقیقه)
• برای صفحات برش با قطر کمتر از 80 میلی‌متر در کنار صفحه برش قید می‌شود.

5- محدودیت‌های کاربرد: این محدودیت‌ها با استفاده از یک سری کد مشخص می‌شوند و در برخی موارد با یک طرح گرافیکی

• RE₁: سنگ‌زنی به روش دستی مجاز نیست.
• RE₂: دستگاه‌های سنگ‌زنی دستی مجاز نیست.
• RE₃: سنگ‌زنی مرطوب مناسب نیست.
• RE₄: فقط برای مناطق کاری کاملا محصور مجاز است.
• RE₆: سنگ‌زنی سطحی مجاز نیست.

6- سایر اطلاعات غیر ایمنی:

• نام تجاری تولید‌کننده صفحه
• رکورد تست
• تاریخ انقضا
• کد قابل ردیابی
• فلش نصب

نتیجه‌گیری

از صفحات سنگ برش و ساب برای برش، لایه‌برداری و پرداخت استفاده می‌شود. به بیان بهتر می‌توان گفت این صفحات می‌توانند سطح انواع مواد مانند آهن، چوب، بتن، سنگ و … را تمیز کرده و برش بدهند. شناخت تفاوت این دو نوع دیسک برش و ساب کمک می‌کند تا اپراتور به اشتباه برای برش از صفحات ساب استفاده نکند؛ زیرا باعث شکستن قطعه شده و عمر مفید دستگاه را نیز کم می‌کند.

شما می‌توانید برای خرید صفحه سنگ فرز در انواع مختلف ساب زنی و برش کاری به فروشگاه ابزار کارمانیا جوش باستان مراجعه کنید؛ تا علاوه بر مشاهده و مقایسه محصولات، از پشتیبانی فنی و راهنمایی تخصصی و آنلاین هم بهره‌مند شوید.